Van PowerPoint naar e-learning: 4 valkuilen

Je kent ze wel: die bevlogen trainers die voor een groep staan en passievol hun vak overbrengen aan de deelnemers. De overgang naar het lesgeven in een online omgeving is een uitdaging die veel professionals in het onderwijs en training momenteel doormaken. In een klassikale setting kunnen trainers gebruik maken van directe interactie, spontane discussies en praktijkvoorbeelden om hun boodschap over te brengen en hun publiek te betrekken. Deze dynamiek kan snel verloren gaan wanneer de lesstof naar een online leeromgeving wordt verplaatst.

Als je alles wat je klassikaal vertelt online moet overdragen, is het een logische gedachte om alles uit te schrijven. Dit leidt in feite tot een digitaal boek. Iets waar eerlijk gezegd niemand op zit te wachten als ze zich voor een e-learning inschrijven. Je zult dus bij al je inhoud de afweging moeten maken wat je gaat gebruiken, wat je toevoegt, verwijdert en/of herschrijft. Hoe doe je dit en hoe zorg je ervoor dat het blijft hangen?

Een van de grootste valkuilen bij het ontwerpen van online cursussen is het aanbieden van lange stukken tekst zonder enige variatie. Tekst op zichzelf kan effectief zijn, maar het wordt snel saai en leidt vaak tot verlies van aandacht en betrokkenheid bij de deelnemer.

De volgende twee tips zetten jouw e-learning in zijn kracht en maken het verschil tussen een saaie tekst en een leerzame online training. Dus als je succesvol 'van PowerPoint naar e-learning' wilt gaan, is het verstandig om vooral hier aandacht aan te besteden.

Tip #1: Verschillende vormen aanbieden

Bij het ontwerpen van een leerprogramma is het essentieel om verschillende vormen van content aan te bieden om de aandacht van de deelnemers vast te houden:

• Tekst: korte, bondige samenvattingen of ondersteunende teksten kunnen dienen als referentiepunten.

• Video’s: vat je inhoud samen, haal voorbeelden aan, deel een verhaal of breng een case in beeld.

• Visuele uitleg: afbeeldingen, infographics en modellen die complexe informatie verduidelijken en beter begrijpbaar maken.

• Podcasts: audio biedt een alternatieve manier om informatie tot je te nemen, bijvoorbeeld onderweg.

Tip #2: Interactiviteit bevorderen

Interactiviteit is cruciaal om de betrokkenheid van de deelnemers te verhogen. Enkele simpele manieren om interactiviteit in je leerprogramma te integreren zijn:

• Quizzen: toetsen en quizzen helpen bij het versterken van kennis en het bevorderen van actieve deelname.

• Sleepvragen: laat lerenden elementen naar de juiste plek slepen om hun begrip te testen.

• Hotspots: bied interactieve afbeeldingen aan waar deelnemers kunnen klikken op verschillende onderdelen om meer informatie te krijgen.

• Activerende elementen: gebruik opdrachten of simulaties die deelnemers dwingen om na te denken en hun kennis toe te passen

In deze blog van Thinkdom over interactiviteit wordt ingegaan op verschillende manieren van het aanbieden van interactiviteit, op drie verschillende complexiteitsniveaus.

Wanneer je vanuit een boek een e-learning op gaat bouwen, werk je met teksten die voor een e-learning al snel te langdradig zijn en veel gedetailleerde informatie bevatten, deze zal je dus moeten reduceren zodat de kern van je verhaal overblijft. Het tegenovergestelde is het geval bij een PowerPoint, omdat deze gemaakt is om informatie bij te vertellen. Daar zul je je dus moeten focussen op het schrijven van een duidelijk, concreet en aantrekkelijk verhaal (zonder dat je direct alles wilt vertellen).

Voor beide aanvliegroutes geldt: hoe korter en bondiger je online inhoud kunt presenteren, hoe beter. Bied steeds kleine, behapbare stukjes inhoud aan je lerende aan (chunking) en laat dit vaker en met steeds langere tussenpozen, terugkomen (spaced repetition).

Richtlijnen

Houd ook rekening met de volgende richtlijnen die je helpen om heldere en effectieve teksten te schrijven die aansluiten bij je doelgroep:

• Schrijf aantrekkelijk: ken je publiek goed en schrijf je tekst op een manier die hen aanspreekt, bijvoorbeeld door een persona te creëren en je teksten daarop te richten.

• Schrap, schrap, schrap: verwijder alle onnodige woorden en regels om je tekst zo beknopt en duidelijk mogelijk te houden.

• Houd het kort: korte alinea’s en voldoende witruimte maken je tekst overzichtelijk en makkelijk leesbaar, wat de leeservaring verbetert.

• Gebruik visuals: een goed gekozen afbeelding kan vaak meer zeggen dan woorden, dus gebruik visuals om je boodschap over te brengen of te versterken.

• Schrijf actief: je tekst komt levendiger en directer over wanneer je in een actieve vorm schrijft.

• Coherentie principe: gebruik alleen relevante beelden, woorden en geluiden om afleiding te voorkomen en de boodschap duidelijk over te brengen.

• Personalisatie principe: spreek je publiek aan op een vriendelijke en informele manier, alsof je met hen persoonlijk in gesprek bent, om de leerervaring aantrekkelijker en effectiever te maken.

Wanneer je teksten schrijft voor je online leeromgeving is het essentieel om te personaliseren. Een veelgemaakte fout is het schrijven van algemene teksten, waarbij je geen rekening houdt met de specifieke behoeften en kenmerken van je doelgroep. Dit maakt de content minder relevant en minder boeiend voor de lerenden.

“Een boek is toch ook voor een algemene doelgroep geschreven?” Dat klopt, maar bij een boek mag dat, omdat de doelgroep een stuk breder is. Een lezer accepteert daardoor deze brede benadering. Bij een PowerPoint kun je het ook algemeen insteken, omdat degene die hem presenteert de persoonlijke factor aan het geheel toevoegt. Een e-learning heeft een ander karakter dan een boek of een PowerPoint en kan en moet worden afgestemd op de doelgroep.

Dit kun je doen door een persona of een empathy map te maken. Een persona is een gedetailleerd profiel van een typische deelnemer aan je cursus en gebaseerd op onderzoek naar je doelgroep. Via de empathy map breng je in kaart hoe deze persona in relatie met jouw product staat. Onderzoek wie je doelgroep is, wat hun uitdagingen zijn, welke doelen ze willen bereiken en welke situaties herkenbaar voor hen zijn. Als je werkt met herkenbare situaties, zoals situaties die ze zelf op de werkvloer tegen kunnen komen, voelt je publiek zich aangesproken en gaat de inhoud echt over hen. Dit vergroot niet alleen de relevantie, maar ook de impact van jouw boodschap. Hetzelfde geldt voor foto’s: zorg ervoor dat de mensen hierop een afspiegeling zijn van jouw deelnemers.

Maak je leeromgeving waar mogelijk ook adaptief. Niet iedere deelnemer begint met hetzelfde niveau aan kennis en vaardigheden. Bouw jouw e-learning daarom zo, dat deze zich aanpast aan het niveau waar jouw deelnemer zich bevindt.

Je hebt goed nagedacht over jouw ontwerp en dit zit logisch in elkaar. Een belangrijke valkuil hierbij is dat je de deelnemer enkel de inhoud laat zien zonder het grotere plaatje waar hij of zij zich aan vast kan houden. Bij het presenteren aan de hand van een PowerPoint kun je dit toelichten en een boek heeft een vrij vaste structuur waar mensen vaak hun weg wel in vinden. Een e-learning kan wat dat betreft alle kanten op gaan. Als het grotere plaatje niet in beeld wordt gebracht, ziet een deelnemer door de bomen het bos niet meer. Die zal zich afvragen waar die is, hoe lang het nog duurt en of er al vooruitgang geboekt is of niet.

Het is dan ook van belang dat je de deelnemer een framework bijbrengt aan het begin en stapsgewijs laat zien waar die zich in de leerreis bevindt. Een goede manier om dit te doen, is door de leerreis te visualiseren als een soort routekaart. Neem de deelnemer echt bij de hand. Benoem het wanneer er een stap gezet is. Doe dit in een pop-up, met tekst of een videoboodschap.

Leerdoelen

Een veelgemaakte snoozer die we tot slot vaak tegenkomen, ook offline trouwens, is dat de leerdoelen letterlijk worden benoemd in de introductie van een onderwerp. Weetje: dit leest bijna niemand en als het al gelezen wordt, blijft het vaak niet hangen. Je kunt deze leerdoelen beter op een andere manier benaderen.

Will Thalheimer ontdekte dat het niet altijd nuttig is om leerdoelen aan het begin van een les of training expliciet aan lerenden te vertellen. In sommige gevallen kan dit zelfs afleiden en het leerproces minder effectief maken.

Hij stelde voor dat het beter is om leerdoelen op een subtiele manier in de leerervaring te verwerken, zodat ze de deelnemers helpen zich te richten zonder hun nieuwsgierigheid en motivatie te verminderen.

Daarbij is het krachtig om vooraf te beginnen met een vraag. Dit zet de deelnemer alvast aan het denken over het leerdoel en duikt zo dus met een actieve houding de inhoud in. Het resultaat? Een groter leerrendement.

In het kort

Het omzetten van klassikale trainingen naar een online leeromgeving is niet zonder uitdagingen. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat je de interactie en dynamiek van een fysieke les behoudt, zelfs in een digitale setting.

Door de besproken valkuilen te vermijden en de juiste strategieën toe te passen—zoals het afwisselen van content, je teksten kort en krachtig houden, personaliseren en het visualiseren van het leerpad—kun je ervoor zorgen dat je online trainingen boeiend en effectief zijn. Zo til je je e-learning naar een hoger niveau en maak je echt impact bij je deelnemers.